Τοιχοποιία - Αποκατάσταση τοιχοποιίας, οριζόντια φράγματα, αντιμουχλικά συστήματα

1. Εισαγωγή στα Προβλήματα Τοιχοποιίας & τις Λύσεις KÖSTER

Η τοιχοποιία, είτε σε ιστορικά είτε σε σύγχρονα κτίρια, είναι ευάλωτη σε μια σειρά προβλημάτων που σχετίζονται κυρίως με την παρουσία υγρασίας. Τα πιο συνηθισμένα προβλήματα περιλαμβάνουν:

• Ανερχόμενη Υγρασία: Η τριχοειδής ανύψωση νερού από το έδαφος προς τα δομικά υλικά της τοιχοποιίας, η οποία μπορεί να φτάσει σε σημαντικά ύψη, προκαλώντας διαρκή διαβροχή της βάσης του τοίχου.
• Διείσδυση Αλάτων: Το νερό που κινείται μέσα στην τοιχοποιία (είτε ανερχόμενο είτε από άλλες πηγές) διαλύει άλατα παρόντα στο έδαφος ή στα ίδια τα δομικά υλικά (νιτρικά, θειικά, χλωριούχα). Καθώς το νερό εξατμίζεται από την επιφάνεια του τοίχου, τα άλατα κρυσταλλώνονται μέσα στους πόρους ή στην επιφάνεια του επιχρίσματος και της τοιχοποιίας. Αυτή η κρυστάλλωση αναπτύσσει σημαντικές πιέσεις που οδηγούν σε φθορές όπως εξανθήματα (λευκές αποθέσεις), αποσάθρωση και αποκόλληση των επιχρισμάτων και των αρμών.
• Ανάπτυξη Μούχλας: Η υψηλή περιεκτικότητα σε υγρασία στα δομικά υλικά, σε συνδυασμό με ανεπαρκή αερισμό ή την ύπαρξη θερμογεφυρών που προκαλούν συμπύκνωση υδρατμών στις ψυχρές επιφάνειες, δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη μούχλας και μικροοργανισμών.

Η KÖSTER BAUCHEMIE AG παρέχει εξειδικευμένα συστήματα για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, εστιάζοντας τόσο στην εξάλειψη των αιτιών όσο και στην αποκατάσταση των συνεπειών. Οι λύσεις περιλαμβάνουν Επιχρίσματα Αποκατάστασης (Restoration Plasters) σχεδιασμένα να διαχειρίζονται την υγρασία και τα άλατα, Συστήματα Οριζόντιων Φραγμάτων (Damp Proof Courses - DPC) για την ανάσχεση της ανερχόμενης υγρασίας, και Αντιμουχλικά Συστήματα για την εξάλειψη και πρόληψη της μούχλας. Η εταιρεία έχει σημαντική εμπειρία και στην αποκατάσταση ιστορικών κτιρίων.

Είναι σημαντικό να αναγνωριστεί η αλληλεξάρτηση αυτών των προβλημάτων. Η ανερχόμενη υγρασία είναι ο κύριος μηχανισμός μεταφοράς αλάτων προς την επιφάνεια. Τα άλατα, με τη σειρά τους, καταστρέφουν τα συμβατικά επιχρίσματα, καθιστώντας αναγκαία τη χρήση ειδικών Επιχρισμάτων Αποκατάστασης KÖSTER που μπορούν να τα διαχειριστούν χωρίς να φθαρούν. Παράλληλα, η παραμένουσα υγρασία ή η συμπύκνωση ευνοούν την ανάπτυξη μούχλας, η οποία απαιτεί στοχευμένη αντιμετώπιση. Κατά συνέπεια, μια επιτυχημένη και μακροχρόνια αποκατάσταση τοιχοποιίας συχνά απαιτεί μια συνδυαστική προσέγγιση: τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού οριζόντιου φράγματος για τον έλεγχο της πηγής υγρασίας, την εφαρμογή κατάλληλων επιχρισμάτων αποκατάστασης για τη διαχείριση των αλάτων και της διαπνοής, και, εάν υπάρχει πρόβλημα μούχλας, τη χρήση ενός αντιμουχλικού συστήματος. Η εφαρμογή μόνο ενός επιχρίσματος αποκατάστασης χωρίς την αντιμετώπιση της ανερχόμενης υγρασίας (όταν αυτή υφίσταται) ενδέχεται να προσφέρει μόνο προσωρινή λύση.

2. Αποκατάσταση Τοιχοποιίας με Υγρασία και Άλατα

2.1. Η Φιλοσοφία των Επιχρισμάτων Αποκατάστασης KÖSTER (Restoration Plasters)

Το κύριο πρόβλημα με την τοιχοποιία που πάσχει από υγρασία και άλατα είναι ότι τα συμβατικά επιχρίσματα (σοβάδες) έχουν λεπτούς πόρους. Καθώς τα διαλυμένα άλατα μεταφέρονται με το νερό και φτάνουν στην επιφάνεια εξάτμισης, κρυσταλλώνονται μέσα σε αυτούς τους πόρους. Οι δυνάμεις που αναπτύσσονται κατά την κρυστάλλωση είναι αρκετά ισχυρές ώστε να διαρρήξουν τη δομή του επιχρίσματος, οδηγώντας στην αποσάθρωσή του.

Τα Επιχρίσματα Αποκατάστασης KÖSTER είναι ειδικά σχεδιασμένα για να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα. Βασίζονται στις αρχές της WTA (Wissenschaftlich-Technische Arbeitsgemeinschaft für Bauwerkserhaltung und Denkmalpflege - Επιστημονική-Τεχνική Ένωση Εργασίας για τη Συντήρηση Κτιρίων και Μνημείων) και χαρακτηρίζονται από:

• Υψηλή Πορώδες: Διαθέτουν μεγάλο όγκο πόρων.
• Μεγάλο Μέγεθος Πόρων: Οι πόροι είναι αρκετά μεγάλοι ώστε να επιτρέπουν την εναπόθεση των κρυστάλλων αλάτων μέσα τους χωρίς να αναπτύσσονται καταστρεπτικές πιέσεις στη δομή του επιχρίσματος.
• Υψηλή Διαπνοή: Επιτρέπουν την εύκολη διάχυση των υδρατμών από την τοιχοποιία προς το περιβάλλον, βοηθώντας την να στεγνώσει.
• Χαμηλή Τριχοειδής Απορρόφηση: Μειώνουν την απορρόφηση νερού σε υγρή μορφή από το περιβάλλον ή από το υπόστρωμα.

Αυτός ο συνδυασμός ιδιοτήτων επιτρέπει στα Επιχρίσματα Αποκατάστασης KÖSTER να παραμένουν σταθερά και λειτουργικά για μεγάλο χρονικό διάστημα, ακόμη και σε τοιχοποιίες με σημαντική επιβάρυνση από υγρασία και άλατα, προστατεύοντας την ορατή επιφάνεια του τοίχου.

2.2. Προϊόντα & Σύστημα Εφαρμογής

Η εφαρμογή ενός συστήματος Επιχρίσματος Αποκατάστασης KÖSTER περιλαμβάνει συγκεκριμένα βήματα και προϊόντα:

2.2.1. Προετοιμασία Υποστρώματος:

Το πρώτο και κρισιμότερο βήμα είναι η πλήρης αφαίρεση του παλιού, κατεστραμμένου σοβά σε επαρκές ύψος – τουλάχιστον 80 cm έως 1 μέτρο πάνω από την ορατή ζώνη υγρασίας ή φθοράς από άλατα. Οι αρμοί της τοιχοποιίας πρέπει να καθαρίζονται σε βάθος περίπου 2 cm και όλα τα σαθρά υλικά να απομακρύνονται επιμελώς. Η επιφάνεια πρέπει να είναι καθαρή και απαλλαγμένη από σκόνη.

2.2.2. Προεργασία Υποστρώματος (Αστάρωμα/Σταθεροποίηση):

Πριν την εφαρμογή του επιχρίσματος, συνιστάται η προεργασία της τοιχοποιίας με το KÖSTER Polysil TG 500. Πρόκειται για ένα υδατικό διάλυμα πυριτικών και πολυμερών με πολύ χαμηλό ιξώδες, το οποίο διεισδύει βαθιά στους πόρους του υποστρώματος. Η δράση του είναι διπλή: αφενός σκληρύνει και σταθεροποιεί την επιφάνεια της τοιχοποιίας, αφετέρου αντιδρά με τα άλατα και τα ακινητοποιεί μέσα στους πόρους, μειώνοντας τη διαλυτότητά τους και εμποδίζοντας τη μετανάστευσή τους προς το νέο επίχρισμα. Η κατανάλωση κυμαίνεται από 0.1 έως 0.25 kg/m², ανάλογα με την απορροφητικότητα του υποστρώματος. Το KÖSTER Polysil TG 500 χρησιμοποιείται επίσης ως αστάρι πριν από επισκευαστικά κονιάματα σε πολύ απορροφητικά υποστρώματα.

2.2.3. Επισκευαστικά Επιχρίσματα (Restoration Plasters):

Η KÖSTER διαθέτει μια ευρεία γκάμα επιχρισμάτων αποκατάστασης για να καλύψει διαφορετικές απαιτήσεις :

• Επίχρισμα Βάσης / Γέφυρα Πρόσφυσης: Σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά σε δύσκολα ή μη απορροφητικά υποστρώματα, μπορεί να απαιτηθεί η εφαρμογή ενός επιχρίσματος για τη βελτίωση της πρόσφυσης, όπως το KÖSTER Restoration Plaster Key ή το KÖSTER Restoration Plaster Key Coarse.
• Κύριο Επίχρισμα Αποκατάστασης: Αυτό αποτελεί το κύριο σώμα του συστήματος και εφαρμόζεται στο απαιτούμενο πάχος (συνήθως τουλάχιστον 2 cm). Η γκάμα περιλαμβάνει διάφορες παραλλαγές, όπως:
  • KÖSTER Restoration Plaster Grey (Κωδικός M 661 025)
  • KÖSTER Restoration Plaster White (Κωδικός M 662 025)
  • KÖSTER Restoration Plaster White/Fast (Γρήγορης πήξης, Κωδικός M 663 030)
  • KÖSTER Restoration Plaster Grey/Light (Ελαφρύ)
  • KÖSTER Restoration Plaster 2 Light and Fast (Ελαφρύ και γρήγορο)
  • KÖSTER Restoration Plaster E Grey / E White / E Fast Grey / E Fast White (Πιθανώς ειδικές εκδόσεις) Η κατανάλωση για το KÖSTER Restoration Plaster Grey είναι περίπου 12 kg/m² ανά εκατοστό πάχους στρώσης.
• Τελικό Επίχρισμα / Φινίρισμα: Για την επίτευξη μιας λείας τελικής επιφάνειας, μπορεί να εφαρμοστεί ένα λεπτόκοκκο επίχρισμα φινιρίσματος, όπως το KÖSTER Fine Plaster (Κωδικός M 655 025) ή το KÖSTER Restoration Plaster Coat.

2.2.4. Διαδικασία Εφαρμογής (Παράδειγμα από The Hague ):

1. Αφαίρεση του παλιού, κατεστραμμένου σοβά.
2. Εφαρμογή του ασταριού/σταθεροποιητή KÖSTER Polysil TG 500.
3. Εφαρμογή της πρώτης στρώσης του κύριου επιχρίσματος αποκατάστασης (π.χ., KÖSTER Restoration Plaster White).
4. Εφαρμογή της δεύτερης στρώσης του κύριου επιχρίσματος και τελική λείανση της επιφάνειας. Στο συγκεκριμένο έργο, η επιφάνεια αφέθηκε χωρίς βαφή.

2.3. Πίνακας: Επιλογές Επιχρισμάτων Αποκατάστασης KÖSTER

Ο παρακάτω πίνακας κατηγοριοποιεί τα κύρια προϊόντα του συστήματος επιχρισμάτων αποκατάστασης KÖSTER, διευκολύνοντας την κατανόηση του ρόλου τους.

Σημείωση: Η επιλογή της κατάλληλης παραλλαγής (Grey/White, Fast/Light) εξαρτάται από τις αισθητικές απαιτήσεις και τις συνθήκες του έργου.

3. Οριζόντια Φράγματα κατά της Ανερχόμενης Υγρασίας (Damp Proof Course - DPC)

Η δημιουργία ενός οριζόντιου φράγματος στη βάση της τοιχοποιίας είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος για τη μόνιμη διακοπή της τριχοειδούς ανύψωσης της υγρασίας από το έδαφος. Η KÖSTER προσφέρει διάφορες τεχνολογίες για τον σκοπό αυτό.

3.1. Μέθοδοι & Προϊόντα KÖSTER

3.1.1. Έγχυση Υγρών (Χωρίς/Με Πίεση):

Το KÖSTER Mautrol Flex 2C είναι ένα υγρό ενεμάτωσης δύο συστατικών, ακρυλικής βάσης, χωρίς διαλύτες. Το κύριο πλεονέκτημά του είναι ότι μπορεί να εφαρμοστεί αποτελεσματικά ακόμη και σε τοιχοποιίες με πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε υγρασία (αναφέρεται καταλληλότητα για >95% κορεσμό), χωρίς να απαιτείται προηγούμενη αφύγρανση. Εφαρμόζεται με έγχυση (ενεμάτωση) σε σειρά οπών που διανοίγονται στην τοιχοποιία, συνήθως με τη χρήση αντλίας έγχυσης (π.χ., KÖSTER 1C Injection Pump ). Η κατανάλωση εκτιμάται σε περίπου 0.2 kg ανά μέτρο μήκους φράγματος, ανά εκατοστό πάχους τοιχώματος.

3.1.2. Έγχυση Κρέμας (Χωρίς Πίεση):

Η KÖSTER Crisin Cream είναι μια κρέμα έγχυσης βάσης ρητίνης/σιλανίου, έτοιμη προς χρήση σε φύσιγγες ή σαλάμια. Πλεονεκτεί στην ευκολία εφαρμογής, καθώς δεν απαιτεί ειδικό εξοπλισμό έγχυσης υπό πίεση. Εγχύεται απλά με ένα πιστόλι χειρός σε οριζόντιες οπές διαμέτρου 14 mm, οι οποίες διανοίγονται σε απόσταση 10 cm η μία από την άλλη, ιδανικά κατά μήκος ενός αρμού κοντά στη βάση του τοίχου. Είναι σημαντικό οι οπές να μην διαπερνούν εντελώς τον τοίχο, αλλά να σταματούν περίπου 3 cm πριν το τέλος του. Η κρέμα διαχέεται σταδιακά στην τοιχοποιία, αντιδρά με την υγρασία και πολυμερίζεται, δημιουργώντας ένα υδρόφοβο φράγμα. Είναι αποτελεσματική σε μεγάλο εύρος υγρασίας (έως 95% +/- 5% κορεσμού) και είναι ανθεκτική σε όλους τους βαθμούς συγκέντρωσης αλάτων. Οι οπές μπορούν να σφραγιστούν αμέσως μετά την έγχυση με ταχύπηκτο κονίαμα, όπως το KÖSTER KB Fix 5. Η κατανάλωση εξαρτάται από το πάχος και την απορροφητικότητα του τοίχου (π.χ., ~140 ml/m για τοίχο 12 cm, ~330 ml/m για 24 cm, ~510 ml/m για 36 cm).

3.1.3. Φυσικά Φράγματα (Μεμβράνες/Ταινίες):

Η KÖSTER Fix-Tape 10 SY είναι μια αυτοκόλλητη ταινία που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία οριζόντιου φράγματος στη βάση τοιχοποιίας κατά την ανέγερσή της (νέες κατασκευές) ή σε συνδυασμό με άλλα συστήματα στεγανοποίησης, όπως η τοποθέτησή της πίσω από τον τοίχο κατά τη στεγανοποίηση πλάκας θεμελίωσης.

3.1.4. Απορροφητικές Ράβδοι:

Οι KÖSTER Capillary Rods (Απορροφητικές Ράβδοι) αποτελούν μια εναλλακτική μέθοδο. Τοποθετούνται σε οπές που διανοίγονται στην τοιχοποιία με τη βοήθεια ειδικού εργαλείου. Ο ακριβής μηχανισμός δράσης τους δεν διευκρινίζεται στις παρεχόμενες πληροφορίες.

3.2. Σχετικά Προϊόντα & Εξοπλισμός

Για την εφαρμογή των συστημάτων DPC, μπορεί να απαιτηθούν βοηθητικά προϊόντα και εξοπλισμός, όπως:

• KÖSTER KB Fix 5: Ταχύπηκτο τσιμεντοειδές υλικό για τη σφράγιση των οπών έγχυσης αμέσως μετά την εφαρμογή της κρέμας ή του υγρού.
• Αντλίες & Πιστόλια Έγχυσης: Αντλίες όπως η KÖSTER 1C Injection Pump για υγρά ενεμάτωσης και κατάλληλα πιστόλια χειρός για φύσιγγες ή σαλάμια κρέμας.

Η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου οριζόντιου φράγματος εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Η KÖSTER Crisin Cream προσφέρει ευκολία εφαρμογής χωρίς πίεση και υψηλή αντοχή σε άλατα, καθιστώντας την ιδανική για πολλές περιπτώσεις υφιστάμενων κτιρίων. Το KÖSTER Mautrol Flex 2C είναι κατάλληλο για πολύ υγρές τοιχοποιίες και μπορεί να εφαρμοστεί με ή χωρίς πίεση. Οι ταινίες KÖSTER Fix-Tape είναι πρακτικές κυρίως σε νέες κατασκευές. Οι KÖSTER Capillary Rods προσφέρουν μια εναλλακτική τεχνολογία. Η αξιολόγηση του τύπου της τοιχοποιίας (συμπαγής, με διάκενα, υλικό), του βαθμού κορεσμού σε υγρασία, της παρουσίας αλάτων, της διαθεσιμότητας εξοπλισμού και του κόστους θα καθοδηγήσει τον επαγγελματία στην επιλογή της βέλτιστης λύσης DPC από τη γκάμα της KÖSTER.

4. Αντιμετώπιση & Πρόληψη Μούχλας

Η μούχλα σε εσωτερικές επιφάνειες αποτελεί συχνό πρόβλημα σε χώρους με αυξημένη υγρασία, η οποία μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες όπως ανεπαρκής αερισμός, συμπύκνωση υδρατμών σε ψυχρές επιφάνειες (θερμογέφυρες) ή προβλήματα υγρασίας στην ίδια την τοιχοποιία (π.χ., ανερχόμενη υγρασία, διαρροές).

4.1. Σύστημα KÖSTER για Εσωτερικές Επιφάνειες

Η KÖSTER προσφέρει μια εξειδικευμένη λύση για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, η οποία αναφέρεται ως “Υδρύαλο σύστημα για αποκατάσταση και πρόληψη μούχλας σε εσωτερικές επιφάνειες”.

• Αρχή Λειτουργίας: Αν και οι παρεχόμενες πηγές δεν προσδιορίζουν τα συγκεκριμένα προϊόντα που απαρτίζουν αυτό το σύστημα ούτε τις λεπτομέρειες εφαρμογής του , η ονομασία “Υδρύαλο σύστημα” υποδηλώνει ότι πιθανώς βασίζεται σε υλικά που περιέχουν υδρύαλο (πυριτικά άλατα, όπως πυριτικό κάλιο ή νάτριο). Τα υλικά αυτά, όταν εφαρμόζονται σε μια επιφάνεια, μπορούν να δράσουν με διάφορους τρόπους κατά της μούχλας:
  • Αύξηση Αλκαλικότητας: Δημιουργούν ένα ισχυρά αλκαλικό περιβάλλον (υψηλό pH) στην επιφάνεια, το οποίο είναι αφιλόξενο για την ανάπτυξη των περισσότερων ειδών μούχλας.
  • Ρύθμιση Υγρασίας: Μπορεί να έχουν υδρόφιλες ιδιότητες, ρυθμίζοντας την επιφανειακή υγρασία και μειώνοντας τη διαθεσιμότητα ελεύθερου νερού που είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη των μυκήτων.
  • Πυριτικοποίηση: Μπορεί να αντιδρούν με το υπόστρωμα, δημιουργώντας μια πιο ανθεκτική και λιγότερο πορώδη επιφάνεια.
• Περιορισμοί Πληροφοριών: Πρέπει να τονιστεί ότι οι παραπάνω είναι πιθανές αρχές λειτουργίας βασισμένες στην ονομασία του συστήματος. Οι ακριβείς μηχανισμοί, τα συγκεκριμένα προϊόντα (π.χ., καθαριστικό, αστάρι, τελική βαφή/επίστρωση) και η διαδικασία εφαρμογής του “Υδρύαλου συστήματος” της KÖSTER δεν μπορούν να προσδιοριστούν με βεβαιότητα από τις διαθέσιμες πληροφορίες.

Η αντιμετώπιση της μούχλας δεν πρέπει να θεωρείται αποκομμένη από τη συνολική κατάσταση του κτιρίου. Η μούχλα είναι συχνά το ορατό σύμπτωμα ενός βαθύτερου προβλήματος υγρασίας. Ενώ το εξειδικευμένο σύστημα της KÖSTER στοχεύει στην εξάλειψη της επιφανειακής ανάπτυξης και στην πρόληψη της επανεμφάνισής της, η μακροπρόθεσμη και οριστική λύση συχνά απαιτεί τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση της πρωταρχικής πηγής της υγρασίας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη δημιουργία οριζόντιου φράγματος, τη βελτίωση της θερμομόνωσης για την εξάλειψη θερμογεφυρών, την επισκευή διαρροών ή τη βελτίωση του αερισμού του χώρου. Επομένως, το αντιμουχλικό σύστημα της KÖSTER αναμένεται να είναι πιο αποτελεσματικό και να προσφέρει μόνιμα αποτελέσματα όταν εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ενεργειών για τον έλεγχο της υγρασίας, πιθανώς συνδυαζόμενο με άλλες κατάλληλες λύσεις της εταιρείας.

5. Συμπέρασμα

Η KÖSTER BAUCHEMIE AG προσφέρει μια ολοκληρωμένη και συστημική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των σύνθετων προβλημάτων που επηρεάζουν την τοιχοποιία λόγω υγρασίας. Η γκάμα των προϊόντων της καλύπτει τόσο την εξάλειψη των αιτιών, όπως η ανερχόμενη υγρασία μέσω διαφόρων τεχνολογιών οριζόντιων φραγμάτων (υγρή έγχυση KÖSTER Mautrol Flex 2C, κρέμα έγχυσης KÖSTER Crisin Cream, ταινίες, ράβδοι) , όσο και την αποκατάσταση των συνεπειών. Για τις φθορές που προκαλούνται από τα άλατα, τα Επιχρίσματα Αποκατάστασης KÖSTER (Restoration Plasters), σε συνδυασμό με το σταθεροποιητικό αστάρι KÖSTER Polysil TG 500, παρέχουν μια ανθεκτική και διαπνέουσα λύση. Για την αντιμετώπιση της μούχλας, διατίθεται το εξειδικευμένο “Υδρύαλο σύστημα”, αν και οι λεπτομέρειές του δεν ήταν διαθέσιμες στις παρεχόμενες πηγές.

Η επιτυχία οποιασδήποτε παρέμβασης αποκατάστασης εξαρτάται από την ορθή διάγνωση των προβλημάτων, την επιλογή του κατάλληλου συστήματος ή συνδυασμού συστημάτων KÖSTER και τη σχολαστική τήρηση των προδιαγραφών εφαρμογής, όπως αυτές περιγράφονται στα τεχνικά φυλλάδια των προϊόντων. Η πολυεπίπεδη προσέγγιση, που αντιμετωπίζει ταυτόχρονα την πηγή της υγρασίας και τις επιφανειακές φθορές, είναι συχνά απαραίτητη για την επίτευξη μακροχρόνιων και βιώσιμων αποτελεσμάτων.

Οι πληροφορίες και οι τεχνικές λεπτομέρειες που παρουσιάστηκαν στο παρόν άρθρο βασίζονται αποκλειστικά στο περιεχόμενο των πηγών που παρασχέθηκαν για ανάλυση.